Bir Ömür Nasıl Yaşanır (İlber Ortaylı) -Kitap İncelemesi-

Bir Ömür Nasıl Yaşanır? (İlber Ortaylı)

Kronik Yayınlarından 2019 yılında çıkan İlber Ortaylı'nın yaşam deneyimleri üzerine söyleşi biçiminde Yenal Bilgici tarafından yazılmış bir kitaptır. Gazeteci yazar Yenal Bilgici, kitabı 8 bölümden oluşacak ve her bölümde soru cevap şeklinde ilerleyecek şekilde yazmış. Bu bölümleri sırasıyla inceleyip, genel notlarımı aktaracağım.

Bölüm 1 - Bir Ömür Nasıl Yaşanır?

Bu bölümde İlber Hoca insan hayatını yaş kriterine göre dörde ayırmış ve her dilimle ilgili genel değerlendirmelerde bulunmuş. Özet olarak bu dönemleri şöyle ayırıyor:

12-25 yaş arası -> Temel atma dönemi

25-50 yaş arası -> Söz söyleme dönemi

40-55 yaş arası -> Olgunluk dönemi

55 yaş sonrası -> Demlenme dönemi

İnsanın ne öğrenirse 12-25 yaş arasından öğreneceğini vurgulayan Hoca, en verimli dil eğitimi dönemi için de yine bu dönemin erken safhalarına işaret ediyor.

25-40 yaş arasında ise restorasyon çağı geçirildiğini söylüyor. Gençken ihmal edilen şeylerin de yapılması için son fırsat olduğunu belirten hoca, bu dönemde sağlık ve disipline dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.

40-55 yaş arasında ise üretkenliğin azaldığını, ancak bilgeliğin arttığından bahsediyor. Bu dönemden önce öğrenilenlerin sağlıklı bir şekilde gözden geçirip, değerlendirildiği bu dönemde insana "wisdom" tavrının geldiğini anlatan hoca, kendi dönemini de anlatıyor.

55 yaş sonrası için de hafızanın gerilediğini, ustalığın son noktası olduğunu yazıyor.

Bölüm 2 - Kimden Ne Öğrenilir?

Kısaca farklı insanlar bulup, yanında kendinizi geliştirdiğiniz insanlarla olun diyor hoca. Fırsatların ayağa gelmesi beklenerek bir yere varılamayacağı noktasını vurguluyor. "Buradaki en iyi örnek de benim Halil İnalcık hocayla çalışmak için fırsatları kovaladığım noktasıdır." diyor İlber Ortaylı.

Bölüm 3 - İnsan Kendini Nasıl Yetiştirir?

Bu bölümde entelektüelliğin tanımıyla başlayan hoca, insanın her alanla ilgilenmesi gerektiğini söylüyor. Buradaki özet cümle de şu : Üstünüze vazife olmayan şeylerle de ilgilenin!

Bölüm 4 - Nasıl Çalışmak Gerekir?

İnsan yalnız kalmalı, kalmalı ki düşünebilsin diyor İlber Ortaylı. Gerçekten de insanın en verimli okuması da tek başına uzun bir yolculukta okuduğu kitap değil midir? Günümüzdeki en büyük sıkıntının da akıllı telefonlar olduğunu o da söylüyor :)

Bölüm 5 - Nasıl Seyahat Edilir, Nereleri Görmek Gerekir?

En verimli seyahat, sokak sokak yürüyerek edilen seyahattir diyen Ortaylı'ya sonuna kadar katılıyorum. Gittiğim bir şehirde ara sokaklara girmezsem, insanları görmezsem ne anlarım o geziden? İlgimi en çok çeken nokta ise ne olursa olsun okumaya vakit bulun diyor Hoca. Çok gezdiniz, yoruldunuz; oturup kahvenizi yudumlarken de okumaya devam edin. Bulunduğunuz yeri okuyun, tarihini okuyun diyor. Nereleri görmek gelir konusunda ise bir çok şehir sayıyor ancak şu cümlesi de burası için logline olabilir: Semerkand'ı, Floransa'yı, Buhara'yı, Roma'yı ve Kudüs'ü görmeden ölmeyin.

Bölüm 6 - Eğitimde Hangi Tercihleri Yapmak Gerekir?

Ülkemizdeki çoğu aklı başında bilgin gibi İlber Hoca da eğitimin gitgide kötüye gittiğini söylüyor. Bunun temel sebebinin de verimsiz eğitim fakülteleri dolayısıyla verimsiz öğretmenler olduğunu belirtiyor. Ülkemizdeki her üniversitenin gerçekten eğitim yuvası olmadığını da belirtiyor, kendinizi aldatmayın diyerek ekliyor!

Bölüm 7 - Ne İzlemeli? / Ne Dinlemeli? / Ne Okumalı? 

Bu bölümde sinema, tiyatro, müzik, roman, şiir, opera gibi konularda İlber Hoca fikirlerini belirtiyor, ülkelerin edebiyatları hakkında değerlendirmelerde bulunuyor. Okunması, izlenmesi gereken eserlerden listeler hazırlıyor.

Bölüm 8 - İnsan Yaşadığı Şehirden Nasıl Yararlanır?

İlber Ortaylı bu bölümde zamanının İstanbul ve Ankara'sıyla günümüzü kıyaslıyor. Onun dışında dünya üzerindeki belli başlı kütüphanelerden, tiyatro ve opera salonlarından bahsediyor.

Genel Yorumum

Kitaptaki soruların sıralaması ve sohbet ilerleyişi yerli yerince oturtulmuş, kafanız karışmadan takip edebiliyorsunuz. Çoğu zaman güzel noktalara değinilmiş ancak şu da sorulabilirdi dediğim yerler oldu. İçerik bakımından beni çok tatmin ettiğini söyleyebilirim. Böyle büyük bir tecrübeden ve bilgi birikiminden yararlanmak bana farklı bakış açısı ve farklı ilhamlar kattı. Her gün 1 bölüm okuyarak 7-8 günde bitirdim kitabı. Sindirerek, notlar alarak okumaya dikkat ettim. Boş bir günde okunup bitirilebilecek, harcadığı zamandan çok daha fazla şeyler katan bir kitap olmuş. Tavsiyemdir :)

Sonraki yazımda görüşmek üzere...