Web Programlamada Deneyimlediğim Diller/Frameworkler ve Notlarım

    Tekrardan selam. Uzun bir süredir -1 ay olmuş- Proficiency sınavım ve onun dışında bir kaç işimden dolayı yeni yazı yazamamıştım. Yazılım üzerinden, paslanmış şekilde, devam etmek istiyorum. 

    Web programlamaya 2017 yılında PHP ile başlamıştım. Bilim kampı projesi için basit bir site oluşturmuştum ve benim için yeni bir başlangıç oldu :) Bunu bir iş değil de hobi olarak gördüğüm için bu 4 senede farklı diller ve frameworkler(Türkçe çerçeve?) denedim. Bunlarla ilgili de öğrendiğim/öğrenmeye çalıştığım sırayla notlarımı paylaşmak istiyorum. Syntax örneklerini de rastgele parçalardan aldım.

Framework nedir kısaca: Framework Nedir?

Bu yazı tamamen amatör bir bakış açısıyla yazılmıştır. Diller veya frameworkler hakkında bilgiden ziyade yorumlar içerir. Bilgi alabileceğiniz linkleri en sona ekledim. Bilgi ve imla hataları dışında tüm görüşleriniz için yorum kısmını kullanırsanız çok mutlu olurum.

PHP

    PHP ile başlangıçta elimdeki ufak projeyi halletmek için tanıştığımdan bahsettim. Bu proje yardıma ihtiyacı olan insanların kaydını alan ve onları bağışçılara yönlendiren basit bir form sitesiydi aslında. Ama benim C'den sonra öğrendiğim ikinci dil olduğu için ve siyah ekrandan başka bir şey gördüğüm için devrim sayılırdı. PHP'nin bana sağladığı en büyük kolaylıklardan biri kurulum gerektirmemesiydi. Kullanacağınız herhangi bir server %99.9 ihtimalle PHP destekliyor oluyor ve doğrudan .php uzantılı bir dosya ile yazmaya başlayabiliyorsunuz. Ayrıca bu dosya html ile yazılıp aralara kafanıza göre php gömmenize olanak veriyor. Aşağıya bir syntax örneği ekledim.

    Daha sonraları Laravel frameworküyle de bir şeyler denedim ancak o yapı beni pek çekmedi o zamanlar. Kafamı karıştırdı desek daha doğru olur.

    PHP web programlamaya başlamak ve mantığı çözmek için kullanılabilecek en iyi dil olabilir. Ancak büyük çaplı uygulamalarda frameworkler olmadan çalışmak da yapılabilecek en büyük hata olur. Ben son zamanlarda pek PHP tercih etmedim ve ileride de pek tercih edeceğimi sanmıyorum. Ancak bu onu yine de emektar ve güçlü bir dil olmaktan alıkoymuyor.

Python

     PHP'den sonra öğrendiğim dil pythondu. Başlarda ufak algoritmaları ve konsol oyunları yazdım. Daha sonraları Django kütüphanesini keşfetmemle Python ile webde neler yapabileceğimi merak ettim. Django MVT adı verilen bir sistemle çalışıyor. Laravel'in MVC modelini anlamayan biri olarak MVT'yi anlamak benim için daha kolay oldu. Belki olması gereken tam tersidir, kim bilir? Django özellikle e-ticaret siteleri gibi büyük çaplı projeler için çok uygun. Günümüzde Instagram gibi dev uygulamalarda Django'dan faydalanıyor, yanlış bilmiyorsam. Djangodan sonra biraz da Flask frameworküyle çalıştım. Flask ise Django'nun karmaşıklığına girmeden biraz da manuel bir şekilde serverinizi kurup ufak şeyler yapmak için çok uygun ve yerinde bir seçim. İki kütüphanenin de syntaxlarını aşağıda bulabilirsiniz.

    Not: Ben Django ve Flask ile çalıştığım zamanlarda belki yabancı dilimin yetersizliğinden, belki de çok üstüne düşmememden dolayı nasıl deploy edeceğimi bulamamıştım ve alternatifler çok kısıtlı gelmişti. Şuan farklı bir durumdadır muhtemelen, ancak yine de PHP kadar kolay deploy edileceğini sanmam.

Ruby

    Ruby hakkında çok konuşacak kadar bilgi sahibi olmadığımı söylemek isterim. Ancak gözlemlediğim kadarıyla Ruby çok yeni, çok Python'umsu bir dil. Aşırı basit bir syntax'ı var ama bu her zaman avantaj olmuyor bence. Bazen nerede olduğunuzu kaybedebiliyorsunuz, bazı şeylerin parantez içinde kalması gerekiyor :D Ruby ile web geliştirmek için Ruby on Rails frameworkünü(kütüphane de olabilir) kullanıyoruz. Net hatırlamamakla beraber Django ile çok benzediğini söyleyebilirim. Buraya da syntax ekliyorum.

Javascript

    Javascript ile tanışmam tabii ki PHP zamanına dayanıyor. Kısaca JS olarak bilinen Javascript, ilk olarak web sitelerinde dinamiklik sağlamak için kullanılan ve oluşturulan bir dildi. Yani o web sitelerinde rast geldiğiniz zıplayan butonlar veya dönen metinler tamamen Js ve kütüphanelerinin eseri. Yıllar içinde popülarite olarak en tepeye oturan JS'i server tarafında kullanmak bir kaç zeki arkadaşın aklına gelmiş olmalı ki NodeJS diye bir şey ortaya çıkmış. NodeJS aslında sadece tarayıcı üzerinde çalışan JS'nin makineler üzerinde diğer diller gibi çalışmasına olanak veriyor. Bu runtime environment JS'i yeni bir çağa sokuyor ve web'den yerel makinelere, yerel makinelerden akıllı telefon uygulamalarına kadar JS her yerde karşımıza çıkıyor. Ben NodeJS'i ilk 2019 yılının başında denedim ve mantığını kavrayamadım. Ancak pes etmedim ve 5-6 aydır tekrar üzerine düştüm. Şuanda tek söylediğim: iyi ki tanışmışım! NodeJS hem esnekliği hem de karmaşıklığın içindeki düzeniyle tam olarak mükemmel bi şey. NodeJS ile beraber en yaygın kullanılan framework Express. Express de aynı Flask gibi ufak olsa da boyundan büyük işlere yarıyor. Routing gibi bir çok işlemi kolayca halledebiliyorsunuz. Bu yüzden eğer bir seviyede Web programlama bilgisine sahip bir insan NodeJS ile karşılaşırsa tekrar bırakamayacağına eminim. 

    Javascripti bu alanda kullanmanın en büyük avantajı kesinlikle bir bütünlük sağlaması. Sıkça duyduğumuz MERN (MongoDB/Express/React/NodeJS) - MEAN (MongoDB/Express/Angular/NodeJS) gibi stacklar kullanarak sadece JS ile bütün bir web uygulaması geliştirebilirsiniz. Tabi ki bunları öğrenmek basit değil ancak bir web uygulaması için üç dört farklı dil kullanmaktan çok daha basit.

    Not: React öğrendikten sonra NextJs ile karşılaştım. NextJS front-end için kullanılan React'i server-side'da kullanmaya yarayan bir framework. Henüz kullanmadım ama geleceği var gibi duruyor!

Detaylı bilgi için kaynaklar:

• https://www.php.net/
  
• https://laravel.com/
  
• https://www.python.org/
  
• https://www.djangoproject.com/
  
• https://palletsprojects.com/p/flask/
  
• https://www.ruby-lang.org
  
• https://rubyonrails.org/
  

 

Buraya kadar sabredenler için teşekkür ederim. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere!